Шупашкар районӗн Депутатсен пухӑвӗн депутачӗсем район шайӗнче иртнӗ отчет пухӑвӗнче тротуар, канализаци, шкул ҫивиттине юсас, Кӳкеҫри урамсенчи хунарсен ыйтӑвне ҫӗкленӗ.
Халӑх тарҫисене район центрӗнчи «Ягодка» тата «Пӳрнеске» ача пахчисене пырса кӗмелли территорисенче юпасем ҫинче хунарсем ҫунманни пӑшӑрхантарать. Темиҫе ҫул каялла хута янӑ «Крепыш» ача пахчи патне пыма тротуар ҫукки ачисене ҫак учреждение ҫӳретекенсемшӗн тата вӑл урампа иртсе ҫӳрекенсемшӗн хӑрушлӑх кӑларса тӑратать. Район центрӗнче канализаци коллекторӗ тӑвас, поселокри лицей ҫивиттине юсас ыйту пирки те сӑмах пуҫарнӑ депутатсем.
Район центрӗн пуҫлӑхӗ В.В. Вершинин «Крепыш» ача пахчи патне тротуар сарма хыснара укҫа пӑхса хӑварнине ӗнентернӗ. Маларах асӑннӑ ача пахчисем патӗнче ҫутӑ кирлине те поселокри тӳре-шара пӗлет-мӗн — ҫуркунне хунарсем вырнаҫтарӗҫ.
Лицей ҫивиттине юсамаллине вара районти тӳре-шара та пӗлет. Шупашкар район админиcтрацийӗн пуҫлӑхӗ Г.И. Егоров каланӑ тӑрӑх, ҫивиттин конструкцийӗн хӑйне евӗрлӗхне пула епле юсамалли пирки пуҫ ватаҫҫӗ.
Эрех-сӑра енне супнӑ, ачи-пӑчи пирки маннӑпа пӗрех пурӑнакан ҫемьесене вӑхӑтра тупса палӑртассипе ҫул ҫитменнисен ӗҫӗпе тата вӗсене хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен комиссисем ӗҫлеҫҫӗ. Кашни районтах пур ун пеккисем. Ҫул ҫитменнисене хӳтӗлессинчен ытла вӗсене явап тыттарассипе ҫине тӑраҫҫӗ тесе калакаланине те илтме тиветчӗ маларах.
Ҫавӑн пек комиссин черетлӗ ларӑвӗ ҫак кунсенче Шупашкар районӗнче иртнӗ. Унта Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӗн ҫемьене тата ачасене социаллӑ пулӑшу кӳрекен уйрӑмӗн ертӳҫи Татьяна Михайлова та хутшӑннӑ.
Хальхи ларура яваплисем ашшӗ-амӑшӗпе тата вӗсен ҫул ҫитмен ачисемпе ҫыхӑннӑ вунӑ ӗҫе пӑхса тухнӑ. Учетра тӑракан ҫемьсенчен юсанакансем те пур иккен. 4 ҫемьене, ав, реабилитациленнӗ тесе начаррисен шутӗнчен кӑларнӑ.
Нарӑс уйӑхӗн 10-мӗшӗнче амӑшӗсене сиплевпе профилактика пулӑшӑвӗ паракан канашӑн ларӑвӗ иртнӗ. Унта республикӑра ача вилеслӗхне сӳтсе явнӑ.
Кӑна палӑртма та хӑрушӑ, анчах ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Чӑваш Енре ҫул ҫитмен 10 ача сарӑмсӑр вилнӗ. Ытларах чухне ку аслисен айӑпӗпе пулать.
Шупашкар районӗнче ав эрех ӗҫекен ашшӗ-амӑшне пула пӗр ача вилнӗ. Куславкка районӗнче те инкек пулнӑ. Унта ҫывӑракан амӑшӗ пӗчӗк ачине кӗлеткипе пусса вӗлернӗ. Икӗ ача ҫул-йӗр ҫинчи инкекре куҫӗсене яланлӑхах хупнӑ. Ачасем инфекцие пула та пурнӑҫран уйрӑлаҫҫӗ.
Ларура ОРВИ енӗпе эпидеми лару-тӑрӑвне те сӳтсе явнӑ. Унта ҫул ҫитмен ачасене медтӗрӗслев витӗр кӑларас ыйтӑва хускатнӑ.
Нарӑсӑн 8-мӗшӗнче, «Чӑваш бройлерӗ» кайӑк-кӗшӗк хапрӑкӗпе ҫыхӑннӑ ӗҫ-хӗле Чӑваш Енӗн Арбитраж судӗнче пӑхса тухассине эпир пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, суда тавӑҫпа тухаканни — республикӑн Пурлӑх комитечӗ. Вӑл хапрӑкӑн директорӗ Алексей Подорванов тӗлӗшпе тавӑҫ шӑрҫаланӑ. Суда тухнӑ хутра патшалӑх комитечӗ «Чӑваш бройлерӗ» пуҫлӑхӗнчен 14 миллион тенкӗ шыраса илес кӑмӑллине палӑртнӑ. Кунсӑр пуҫне ҫав ведомство Краснодар енӗнчи Арбитраж судне те ҫитнӗ. Унта вӑл «Чӑваш бройлерӗ» акционерсен обществине «Каневӑри ҫӑкӑр продукчӗсен комбиначӗ – инвест» тулли мар яваплӑ общество туяннипе килӗшменнине палӑртнӑ.
Тавӑҫҫӑ судра ӑнлантарнӑ тӑрӑх, предприяти Курск тӑрӑхӗнчи «Каневской комбинат хлебопродуктов – инвест» текен тулли мар яваплӑ обществӑпа — тулӑ туянасси пирки килӗшӳ тунӑ. Пурлӑх комитечӗ шутланӑ тӑрӑх, хапрӑк тырра пасарти вӑтам хакран 25 процент ытларахпа туянма килӗшнӗ. Тата вӑл тырӑ киличченех укҫана куҫарса янӑ имӗш. Кун валли хапрӑк 30 млн кредит та илнӗ. Тавӑҫ тӑратнӑ вӑхӑта нимле тырӑ та килмен. Апла пулсан хапрӑк укҫана айккинелле ӑсатасшӑн.
Ӗнер Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче «Чӑваш Енре канма вӑхӑт» Ҫӗнӗ ҫул проектне пӗтӗмлетмелли мероприяти йӗркеленӗ. Унта Муркаш районӗнчи культурӑпа кану учрежденийӗсенче тӑрӑшакансем те хутшӑннӑ.
Аса илтерер, «Пӗр районӑн юмахӗ» проекта кӑрлачӑн 3-мӗшӗнчен тытӑнса 7-мӗшӗччен Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Етӗрне районӗсенче, Ҫӗнӗ Шупашкарпа Шупашкар хулисенче пурнӑҫа кӗртнӗ. Ҫынсем ҫулҫӳрев карттинче кӑтартнӑ ятарлӑ вырӑнсем тӑрӑх канса та савӑнса ҫӳреме пултарчӗҫ ҫав вӑхӑтра.
Уйрӑмах хастаррисем мӗнпур уява ҫитнӗ.
Шупашкар районӗнчи Станьял ялӗ ҫывӑхӗнче вырнаҫнӑ «Чемен карти» этнопаркра кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче Шупашкар районӗн Елки иртнине, ӑна влаҫрисем «Этнозима» (чӑв. Этнохӗл) ят панине эпир пӗлтернӗччӗ.
Шупашкар районӗнчи Салапайкасси шкулне чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсем пухӑнмалла. Раштавӑн 11-мӗшӗнче вӗсен унта фестиваль иртӗ.
Чӑваш чӗлхи вӗрентекенсен фестивальне вӑл шкулта ахальтен ирттерме шутламан. Асӑннӑ вӗренӳ заведенийӗнче тӑрӑшакан Алевтина Шишкина пӗлтӗр республика шайӗнчи конкурсра хӑйӗн ӗҫтешӗсем хушшинче палӑрнӑ. Ҫакна кура унтан вӗренмелли, ҫӗннине илмелли пурах тенӗ пулмалла — чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсен фестивальне ирттерме йышӑннӑ.
Мероприятие, хальлӗхе пӗлтернӗ тӑрӑх, 16 вӗрентекен пырасса кӗтеҫҫӗ, мӗншӗн тесен шӑп та ҫавӑн чухлӗ учитель пырас кӑмӑллине пӗлтернӗ. Вӗсем хӑйсен пултарулӑхне ыттисемпе пайлама, паллаштарма маҫтӑр-классем, уҫӑ уроксем ирттерӗҫ.
Ҫитес эрнере, нарӑсӑн 8-мӗшӗнче, «Чӑваш бройлерӗ» кайӑк-кӗшӗк хапрӑкӗпе ҫыхӑннӑ ӗҫ-хӗле Чӑваш Енӗн Арбитраж судӗнче пӑхса тухӗҫ.
Суда тавӑҫпа тухаканни — республикӑн Пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен енӗпе ӗҫлекен патшалӑх комитечӗ. Вӑл хапрӑкӑн директорӗ Алексей Подорванов тӗлӗшпе тавӑҫ шӑрҫаланӑ. Суда тухнӑ хутра патшалӑх комитечӗ «Чӑваш бройлерӗ» пуҫлӑхӗнчен 14 миллион тенкӗ шыраса илес кӑмӑллине палӑртнӑ. Кунсӑр пуҫне ҫав ведомство Краснодар крайӗнчи Арбитраж судне те ҫитнӗ. Унта вӑл «Чӑваш бройлерӗ» акционерсен обществине «Каневӑри ҫӑкӑр продукчӗсен комбиначӗ – инвест» тулли мар яваплӑ общество туяннипе килӗшменнине палӑртнӑ. Суту-илӳ, хут тӑрӑх, иртнӗ ҫулхи раштавӑн 19-мӗшӗнче пулса иртнӗ.
Андрей Иванов журналист республика тавӑҫӗсен тӗп сӑлтавне хапрӑка панкрута кӑларассинчен ҫӑлма хӑтланнипе сӑлтавлать.
Тухтӑр пулса яла ӗҫлеме каякансене юлашки ҫулсенче патшалӑх миллионшар тенкӗ пама тытӑнчӗ. Малтанласа ҫамрӑкраххисене кӑна, 35 ҫитичченхисене, кӑна паратчӗҫ пулсан, халӗ 50 ҫул таранчченех «Земство тухтӑрӗ» программӑпа яла кайма юрать. Кунта сӑлтавӗ ансат: ялта тухтӑрсем ҫитмен вӑхӑтра ҫула кура тиркесе тӑраймӑн, ӗҫлеме килӗшекен тупӑнтӑр.
Шупашкар районӗнче хальхи вӑхӑтра 24 «земство» тухтӑрӗ ӗҫлет. Вӗсем Ишлейре, Тренккассинче, Ҫӗньялта, Ишекре тата Тутаркассинче вӑй хураҫҫӗ. Вӗсенчен ытларахӑшӗ — пӗтӗмӗшле ҫемье практикин врачӗсем. Ансӑр специалистсем те — офтальмолог, дерматолог, хирург, эндоскопист — пур.
Кӑҫалтан «Земство тухтӑрӗ» программӑна Кӳкеҫ поселокӗ те лекнӗ. Унччен вӑл ял шутне кӗменччӗ, ҫавӑнпа та унта тухтӑра ӗҫе вырнаҫакансем миллиона илейместчӗҫ.
Чӑваш Республикинчи кинематографистсен пӗрлешӗвӗ тӑван халӑхӑмӑрӑрӑн пӗрремӗш киноактриси ҫуралнӑранпа 113 ҫул ҫитнине ҫӑкӑр-тӑварпа асӑннине пӗлтерет.
ЧР кинематографистсен пӗрлешӗвӗн пайташӗсем тата чӑваш киноискусствипе кӑсӑкланакансем Тани Юнӑн Карачура патӗнчи масар ҫинчи вилтӑпри ҫине кайса килнӗ. Ушкӑна пӗрлӗх пуҫлӑхӗ Ультияр Цыпленков ертсе пынӑ. Унпа пӗрле унӑн ҫумӗ Илтимӗр Ефремов, Тани Юн тӑванӗ Светлана Березкина поэтесса, Юрий Сергеев режиссер, Юрий Спиридонов кинопродюсер, Николай Сахаров видеооператор тата 90-мӗш ҫулсенче «Чӑвашкино» пуҫлӑхӗ пулнӑ кайнӑ.
Кинематографистсем 2016, 2017, 2018-мӗш ҫулсем наци кинематографишӗн пысӑк пӗлтерӗшлӗ ҫулсем пулнине палӑртнӑ. Кӑҫал, ҫӗртме уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, пӗрремӗш чӑваш фильмӗ «Атӑл пӑлхавҫисем» пысӑк экран ҫине тухнӑранпа 90 ҫул ҫитет. Ҫав куна халалласа ҫӗртмен 23-мӗшне Чӑваш кино кунӗ ят парсан тесе шухӑшлаҫҫӗ масар ҫине пухӑннӑ хастарсем. 2017 ҫулхи раштав уйӑхӗн 28-мешӗнче кино ӳкерес, сутас тата халӑх патне фильмсене илсе ҫитерес тесе йӗркеленӗ «Чӑвашкино» киностудине йӗркеленӗренпе 90 ҫул ҫитет.
Ҫапла, ватӑсем те йӗлтӗр ҫине тӑраҫҫӗ. Ҫулне кура мар хастар кинеми-мучисем Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центра ҫӳреҫҫӗ. Анчах пулӑшу ыйтма мар. Пӗрле пухӑнса сывлӑха ҫирӗплетме.
Спорт сывлӑх ҫулӗсене, иммунитет тата гормон тытӑмӗсене, чӗрепе юн тымарӗсене, апат ирӗлтерекен органсене лайӑх витӗм кӳрет тесе ҫирӗплетнӗ май йӗлтӗрпе хаваспах ярӑнаҫҫӗ.
Килте пусӑрӑнса, тивӗҫлӗ канӑва кайсан никама кирлӗ маррине туйса ларасран чӗрӗлӗх кӗртекенни, паллах, — Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӗ. Ҫулланнисем валли унта тӗрлӗ ушкӑнсем йӗркеленӗ. «Бодрость» (чӑв. Патварлӑх) клубне ҫӳренӗ май кинеми-мучисем пӗрле пухӑнса тренажер залне те каяҫҫӗ.
-1.7 °C